A Doodle, 2024

Staal, Polyurethaan, polyurea met NCS blauwe coating lakverf

Naast het spoor, tussen de Rijn en station Arnhem Zuid, rijst een acht meter hoog sculptuur op. Een abstracte, grillige buis die alle kanten op gaat, als een driedimensionale krabbel. Het diepe, Perzische blauw contrasteert fel met het groen en bruin dat de omgeving domineert. Deze ‘krabbel’, een vlotte, deels onbewuste handeling, een aanzet tot een daad, idee of uitgangspunt, vormt een contrast met de planmatige, geordende opzet en inrichting van de wijk. De locatie naast het spoor is bewust gekozen. Het kunstwerk vormt een in het oog springend herkenningspunt vanuit de trein. Vanuit het raam in de trein leest het werk misschien tweedimensionaal, als een omlijste abstracte tekening of handtekening.

In het expressieve werk van Arash Fakhim (1987, Teheran) staan materialiteit, de losheid en snelheid van het gebaar en het spel tussen het platte vlak en ruimtelijkheid centraal. Een terugkerend thema in de praktijk van Fakhim is de wil om te botsen met de opgelegde regels van het medium. In plaats van te kiezen voor een meer traditioneel materiaal als metaal of steen voor een kunstwerk in de openbare ruimte, kiest hij voor polyurethaan, de grondstof van purschuim, dat hij met een waterdichte coating bedekt. Een metalen frame geeft vorm en stevigheid. De vorm en het oppervlak van de 60 meter lange buis bewerkt hij met de hand, om zo expressiviteit en losheid te benadrukken.

Fakhim werd gevraagd met zijn werk te reageren op het landschap van de wijk. De kunstenaar is verwonderd over de keurige, rechtlijnige inrichting van ons landschap. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld zijn geboorteland Iran. Hij is in zijn onderzoek intensief bezig geweest met hoe zijn werk zich gedraagt in de onbegrensde openbare ruimte. Fakhim heeft gezocht naar abstractie en tijdloosheid, zonder in te boeten aan spontaniteit en vrijmoedigheid.

Arash Fakhim geboren in Iran, woon en werkt in Arnhem. In 2016 studeerde hij af aan BEAR (fine art), aan ArtEZ, Arnhem. Zijn werk is opgenomen in Collectie De Groen, de collectie van Akzo Nobel Art Foundation en museum De Fundatie.

Time Keepers, 2024

Beton, staal, ...

In het kunstwerk ‘Time Keepers’ van Femke Herregraven (1982, Nijmegen), ligt de toekomst van Schuytgraaf, verbeeld en verteld door de kinderen van Schuytgraaf, begraven als tijdscapsule in de heuvel naast ‘De Speelgaard’. De heuvel is doorsneden door twee muren van acht meter lang, waarop verschillende ‘Time Keepers’ getekend door kinderen, in omgekeerd reliëf zijn afgebeeld. Zij bewaken de tijdscapsule, die onder de vloer van de ‘gang’ ligt en over tien jaar wordt opgegraven.

Herregraven kreeg de opdracht om te reflecteren op de jonge identiteit van de wijk. Zowel de bewoners als de bebouwing zijn erg jong, de eerste woningen zijn in 2004 gebouwd. Er wonen, in vergelijking met andere wijken in Nederland, veel gezinnen met jonge kinderen. Herregraven vroeg de kinderen van Schuytgraaf, die zij de ’professionele dromers van de toekomst’ noemt, naar hun visie op de toekomst van de wijk. Leerlingen van vier basisscholen van Schuytgraaf zijn in vijf lessen met hun klas op onderzoek uitgegaan. Zo gingen ze op wijksafari met een bioloog, om te fantaseren over de flora en fauna van de toekomst in hun wijk, en met een dichter op pad om na denken over de taal. Het materiaal van dit onderzoek (tekeningen, kleiwerkjes, filmpjes, audio opnames en foto’s) vormen onderdeel van de tijdscapsule. Net als het ‘Time Keepers’ hoorspel, dat gebaseerd is op hun verhalen.

De vorm van het kunstwerk, twee muren die een heuvel doorsnijden, is geïnspireerd op ‘Land Art’. Een stroming die inspeelt op landschapskenmerken en interventies die in het landschap worden gedaan zodat er een nieuwe beleving van de plek ontstaat. De rechte, strakke muren vormen een contrast met de natuurlijke omgeving. De warme terracottakleur van de betonnen muren steekt opvallend af tegen het groen. Zo wordt de heuvel, in het verder vlakke landschap, extra benadrukt.

Beeldend kunstenaar Herregraven is geïnteresseerd in machtssystemen en het verband tussen financiële markten, internationaal recht, geopolitiek, ethiek en klimaatverandering. In haar werk zet zij deze abstracte, complexe noties om in poëtische, speelse, zintuiglijke werken. Femke Herregraven is een alumnus van de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (2017-2018). In 2019 werd ze genomineerd voor de Prix de Rome. Ook was zij Creator Doctus (praktijkgericht PhD) bij het Sandberg Instituut (2020-2023).

Echo’s from the past, 2024

Beton, staal en archeologische objecten

De van oorsprong Japanse kunstenaar Keiko Sato (1957, Iwaki-City, Japan) is gevraagd om te reflecteren op de rijke geschiedenis van de wijk. Archeologische vondsten tonen aan dat Schuytgraaf zevenduizend jaar geleden al was bewoond. De Midden- en Late IJzertijd, de Romeinse tijd en de vroege Middeleeuwen hebben hun sporen achtergelaten in het gebied, evenals de Tweede Wereldoorlog. De fascinatie van Sato, dochter van een kamikazepiloot, voor deze oorlog komt in ‘Echo’s from the past’ samen met het gegeven van achtergelaten sporen, dat een rode draad vormt in haar werk.

Het koepelvormige object is een ‘schuilplaats’ en refereert aan bunkers uit de Tweede Wereld Oorlog. De twee helften van het bouwwerk vormen een gebroken ei, dat staat voor verwoesting, maar tegelijkertijd symboliseren ze een nieuw begin. Binnenin is een vloerinstallatie te zien, gemaakt met metalen archeologische vondsten uit het gebied. Deze zijn stevig verankerd in beton; ons verleden kunnen we immers niet meer veranderen. De opening tussen de twee ‘eierschalen’ biedt zicht op de lucht, en laat licht binnen. Zo is de schuilplaats ook een plek voor hoop en vrijheid.

De locatie van het werk, aan de voet van een heuvel in de ecologische zone, een soort niemandsland in het midden van de wijk, vormt een essentieel onderdeel van de beleving van het werk. Toen Sato hier voor het eerst op deze open, onbeschutte plek stond, moest ze denken aan de historisch beladen situatie uit 1944, waar geallieerde parachutisten tijdens operatie Market Garden gedropt werden, en in de hinderlaag van de Duitsers terecht kwamen. De openheid van deze plek benadrukte voor haar de kwetsbaarheid van de soldaten.

De in Nijmegen woonachtige Keiko Sato werkte oorspronkelijk als verloskundige in Fukushima. Van 1989-93 studeerde ze aan Goldsmith’s College en Londen en van 1993-95 aan de Jan van Eyck academie in Maastricht. Haar werk is te zien in binnen- en buitenland. In haar werk, vaak bestaand uit vloerinstallaties gemaakt met alledaagse of vergankelijke materialen, staan tegenstellingen als destructie en creatie, maar ook het snijpunt tussen persoonlijke -en wereldgeschiedenis centraal.

Vind hier meer informatie over de oplevering van het werk 'Echo from the past' van Keiko Sato.

De Nimf, 2024

Keramiek en glazuur

Een plompe, beetje ‘grumpy’ waternymf lijkt zojuist van onder het wateroppervlak naar boven te zijn gekomen. Haar hoofd is bedekt met waterplanten, het glanzende oppervlak lijkt nog nat van het water. De jonge kunstenaar Larissa Esvelt (1998, Wageningen) kreeg de opdracht om op het landschap en specifiek het alomtegenwoordige water in de wijk te reageren. De twee meter hoge waternimf van keramiek bevindt zich in de kanovijver: een van de beeldbepalende gebieden van de wijk, opvallend lang en breed. Vanaf hier kijk je vanaf het centrum van de wijk tot aan het Veluwemassief.

Esvelt werd geïnspireerd door historische, classicistische fonteinen en waterkunstwerken. Maar vooral door wat er zich onder water bevindt: de waterplanten, mosselen, vissen en de rijkdom aan kleurschakeringen van het steeds veranderende wateroppervlak.  Voor Larissa is de figuur een manifestatie van het mysterieuze, het verborgene en het wonderlijke dat schuilgaat onder de oppervlakte van niet alleen het water, maar ook de wijk als geheel. Het hoogglans glazuur in tinten groen, blauw en bruin zijn zorgvuldig gekozen en verwijzen direct naar de kleurschakeringen van het water. De bladeren op haar hoofd hangen zwaar over het lichaam en zijn op speelse wijze gestileerd. De planten groeien ook in werkelijkheid op de bodem van de vijver. Onder de figuur bevindt zich een schelp, een zwanenmossel, een in Schuytgraaf voorkomende soort.

Keramiek kan door een speciaal recept, gebakken op hoge temperaturen en door toevoeging van bijvoorbeeld vlas, extra stevig gemaakt worden, waardoor het zeer geschikt is voor de openbare ruimte. Het werk is in afzonderlijke onderdelen gebakken en samengevoegd door middel van mortel. De opbouw en vorm hiervan maakt de sculptuur enorm stevig en stabiel.

Esvelt werkt vaak in materialen en technieken die als typisch vrouwelijk gezien worden, zoals textiel en keramiek. Ze geeft een twist aan bekende motieven in de kunst, zoals het vrouwenlichaam. Dit staat vaak centraal in haar werk, weergegeven in overdreven, absurde houdingen. Haar werk is enerzijds aantrekkelijk, door het rijke, humoristische, fantasievolle karakter, anderzijds heeft het iets ongemakkelijks. Ze probeert zo ruimte en empathie te scheppen voor het ‘vreemde’.

Larissa Esvelt woont en werkt in Arnhem en Den Haag. Ze behaalde in 2020 haar bachelor in Fine Arts aan BEAR ArtEZ, Arnhem. Vanaf 2024 volgt ze een Masters Artistic Research aan het KABK in Den Haag.

Take Off, 2024

Staal, aluminium, gegoten glas, ledverlichting en zonnepaneel

Het uitkijkpunt ‘Take off’ van Rob Voerman (1966, Deventer) doet denken aan een ruimteschip. Het geeft de indruk dat het net geland is, maar over enige tijd ook weer kan opstijgen. Veel bewoners in Schuytgraaf zijn ook van elders in de wijk ‘geland’ en moeten hun plek vinden, of zullen de wijk in de toekomst weer verlaten. De toren staat op een heuvel in een open gebied midden in Schuytgraaf. Richting het noorden zie je het Veluwe-massief liggen. De zuidkant geeft zicht op Park Lingezegen. Het oosten en westen bieden een panorama op de wijk. Het uitkijkpunt heeft twee in- of uitgangen, zodat het een open en uitnodigend karakter heeft. En is zelf ook een blikvanger, en vanaf veel plekken in Schuytgraaf te zien. Het rode lampje dat avonds knippert vanuit de ‘antenne’ is als een baken.

Voerman kreeg de opdracht om het landschappelijke karakter van de wijk te verdiepen. Schuytgraaf, opgedeeld in 27 buurten, is uitzonderlijk groen voor een Vinex-wijk. Er is voor gekozen om het oorspronkelijke landschap van de Betuwe zichtbaar te maken bij de inrichting van het gebied. Dit heeft geresulteerd in uitgerekte, groene zones met weilanden, boomgaarden en ecozones tussen de buurten in. Met het uitkijkpunt wil de kunstenaar het open, natuurlijke karakter van de plek benadrukken. Voerman heeft het uitkijkpunt, gemaakt van aluminium en onderdelen van gegoten glas, zelf (met hulp) gebouwd. Met het handmatige karakter van de toren, met dikke lasnaden en onregelmatige vormen, biedt hij een verrassend tegenwicht voor de keurige architectuur die de wijk kenmerkt.

Het is voor het eerst dat een permanent werk van de Arnhemse kunstenaar, die wereldwijd actief is, in zijn eigen stad geplaatst is. Zijn werk bestaat voornamelijk uit architectonische objecten die doen denken aan basale, primitieve bouwsels als een hut of schuilplaats, maar ook futuristische, utopische aspecten bevatten. Ruimtevaart vormt een rode draad in zijn werk, maar ook industriële architectuur en het Brutalisme, waarbij de functie van het gebouw in hoge mate de vorm bepaalt, inspireren hem. Door in zijn werk orde, structuur en evenwicht te combineren met chaos, vergankelijkheid en deconstructie geeft hij een commentaar op de overgeorganiseerde samenleving van de moderne tijd. 

Rob Voerman woont en werkt in Arnhem. Hij studeerde sculptuur aan CABK Constantijn Huygens in Kampen van 1990 tot 1996. Voerman stelt wereldwijd tentoon, en zijn werk is opgenomen in collecties als het Museum of Modern art in New York City en het Stedelijk Museum Amsterdam.

Vind hier meer informatie over de oplevering van het werk 'Take Off' van Rob Voerman.